شمال نیوز: پاي ظريف کودک لاي ميله هاي کف"تاب کجاوه اي"گير کرده و با حرکت تاب روي زمين کشيده مي شود. فريادهاي دردناک کودک، مربيان مهد را متوجه اتفاقي که افتاده مي کند. همه با هم به آن سمت مي دوند ولي ديگر دير شده است؛ مچ پاي کودک دچار شکستگي شده است و حالا همه دنبال مقصر مي گردند. مقصري که شايد در هزار توي فرافکني ها هرگز پيدا نشود. هرچند مسئول مهد کودک خدا را شکر مي کند که وسايل بازي اش بيمه است. بي توجه به آن که شايد اين پا ديگر هرگز به صورت اول باز نگردد و کودک براي هميشه پايي معيوب و خاطره اي تلخ را با خود داشته باشد.

به نوشته خراسان، مشابه چنين اتفاق تلخي بارها در بوستان هاي محلات و شهر بازي هاي کشور نيز رخ داده است. تا به حال چقدر به کودکي که مشغول بازي کردن با وسايل بازي دور و برش است دقت کرده ايد؟ درست هنگامي که کودک در دنيايي غرق شده که هيچ چيز به غير از آن اسباب بازي نمي تواند در آن نفوذ کند کودکان به کمک اسباب بازي ها به طور غيرمستقيم آموزش مي بينند و حوادثي را که دور و برشان مي گذرد به نوعي در اين بازي ها تجربه مي کنند. با وجود اين و با همه تاکيدي که کارشناسان بر تاثيرپذيري کودکان از چنين وسايلي دارند، در کشور ما هنوز هم اسباب بازي و به ويژه وسايل بازي بوستان ها و مهدهاي کودک به عنوان يک وسيله لوکس، تزئيني و بي اهميت تلقي مي شود به گونه اي که يک گردش ميداني با بازرسان موسسه استاندارد در اين گونه زمين هاي بازي عمق فاجعه را بيشتر نشان مي دهد.

بست هاي شکسته، بلبرينگ هاي زنگ زده و معيوب، زنجيرهاي غير مطمئن و نا متوازن تاب ها، کف سازي خطرناک مملو از سنگ و ماسه و . . .، وسايل بازي فلزي کهنه و غير استاندارد و . . . . خلاصه آن که شرايط به گونه اي است که مي توان حدس زد هر از گاهي در چنين مکان هايي که بايد نماد آرامش و شادي و نشاط باشد، شاهد حادثه هايي تلخ هستيم. ولي آيا آماري هم در اين باره وجود دارد؟ کارشناسان مي گويند خير. زيرا آمار موجود فقط محدود به موارد منتج به فوت است و مجروحان چنين سوانحي معمولاً آمار گيري نمي شوند. در حالي که شايد اگر آماري در اين زمينه وجود داشت تازه عمق فاجعه معلوم مي شد.

با وجود اين شايد شما از معدود والديني باشيد که وقتي قصد انتخاب بوستان يا مهد کودکي را داريد، مي خواهيد بدانيد آن محيط يا وسايل آن تا چه حد استاندارد است. به عبارت ديگر، وسايلي که کودکتان بيشتر اوقاتش را با آن پر مي کند تا چه حد براي او مفيد خواهد بود و آيا نمي تواند براي سلامت جسم و روان او مضر باشد؟

امروزه استانداردهاي مختلفي براي وسايل بازي تعريف مي شود که در کشورهاي مختلف متفاوت است. به طور کلي وسايل بازي از ۲ نظر فيزيکي و شيميايي بررسي مي شود. از نظر شيميايي شامل آزمون هاي ميزان آرسنيک، باريم، کادميم، کرم، سرب و جيوه است. همچنين از نظر فيزيکي نيز شامل آزمون هاي لبه تيز، نوک تيز، سقوط، گشتاور،کشش، فشردگي، مواد، استفاده درست و نادرست، پرتاب و انواع صداها و. . . . است.

باز هم چيني ها

متاسفانه بسياري از وسايل بازي و کالا که در بازار ايران عرضه مي شود به دليل قاچاق يا از طريق ديگر کانال هاي بدون نظارت، فاقد استانداردهاي لازم است. وسايل بازي ارزان چيني درجه 3 که مانند يک توده سم براي کودک هستند به خاطر نا آگاهي مسئولان و والدين به راحتي در اختيار فرزندان قرار مي گيرند.

به گزارش واحد مرکزي خبر 95 درصد اسباب بازي هاي موجود در بازار ايران براساس آمار، چيني و حدود ۳ درصد نيز توليد کشورهاي اروپايي و آسيايي است که بخش بزرگي از آن ها به صورت قاچاق وارد کشور مي شود .

کارشناسان مي گويند بخش بزرگي از وسايل بازي کودکان درقالب تجارتي پرسود و خاموش با رنگ هاي جذاب و شخصيت هاي دوست داشتني، غافل از اين که مواد سازنده آن چيست يا اين که آيا تاييد استاندارد را دارند يا خير وارد و عرضه مي شوند. اين در حالي است که مسئولان استاندارد کشور مي گويند نظارت بر وسايل بازي وارداتي فقط وظيفه استاندارد نيست بلکه وزارت خانه هايي مانند صنعت، معدن و تجارت، بهداشت و درمان و گمرک نيز در اين حوزه مسئول هستند. به ادعاي آن ها اکنون همه وسايل بازي که از مبادي رسمي کشور وارد مي شود، با موازين استاندارد همخواني دارد.

به گفته کارشناسان برخي از وسايل بازي و اسباب بازي هاي قاچاق موجود در بازار آغشته به رنگ هاي غيراستاندارد يا ساخته شده از پلاستيک و طلق هاي نامرغوب است که تماس کودک با آن ها مي تواند مشکلات جدي براي سلامت او ايجاد کند. مواد سازنده اين اسباب بازي ها ممکن است آغشته به سرب، جيوه، آرسنيک يا ساير عناصر خطرناک باشد که مي تواند به کبد، کليه، شش ها، وضعيت هورموني و گوارش کودک آسيب وارد کند.

به گفته آن ها برخي از اين خطرات خود را در بزرگسالي با ابتلا به آسم، حساسيت ها و آلرژي ها يا انواع سرطان ها نشان مي دهد. بنابراين در اين مورد هيچ غفلتي قابل بخشش نيست. ظاهراً هنوز پژوهش کاملي از طيف آلودگي و خطرات بالقوه و بالفعل وسايل و اسباب بازي هاي بي کيفيت و قاچاق انجام نشده و هيچ اطلاعاتي از ترکيبات آن ها وجود ندارد و شيوه راستي آزمايي آن نيز موجود نيست.

در مهدهاي کودک هم!

ولي همين مشکلات در بيشتر مهدهاي کودک کشور نيز وجود دارد. مشکلاتي که شايد ورود به آن نيز با ملاحظات خاصي همراه است. يکي از بزرگ ترين ملاحظات، توقعات والدين از مهدهاي کودک است. وقتي که کودک خود را سالم تحويل مي دهند و سالم هم باز پس مي خواهند، همچنين ملاحظات مالي مهدهاي کودک از سوي ديگر که خود را ملزم به هزينه کرد بيشتر براي استاندارد سازي نمي بينند و مدعي هستند در صورت اجباري شدن اين موضوع، ورشکسته مي شوند.

يک کارشناس مسئول در سازمان بهزيستي در اين باره مي گويد: وسايل بازي و محيط مهدهاي کودک نيز بايد مشمول استاندارد اجباري باشد ولي به دليل نا آشنا بودن اغلب مديران مهدهاي کودک با شاخص هاي استانداردسازي و نيز هزينه بر بودن آن، زير بار به اجرا درآوردن توصيه هاي کارشناسان استاندارد نمي روند. اين در حالي است که حق با طرفين است.

وي توضيح مي دهد: از يک سو بيشتر مهدهاي کودک سود آن چناني کسب نمي کنند که بخواهند هزينه هاي آن چناني کنند و از سوي ديگر والدين هم توقعات به جايي دارند. بنابراين گرفتن راه ميانه بسيار دشوار است.

وي در پاسخ اين سوال که چگونه است مهدهاي کودک براي برنامه هاي متنوع ديگر و فوق برنامه مبالغ نسبتاً زيادي از والدين دريافت مي کنند ولي حاضر به هزينه کردن در اين مورد مهم نيستند؟ مي گويد: البته همه مهدهاي کودک اين گونه عمل نمي کنند. طبيعي است که شهريه مهدهاي کودک استاندارد، بسيار بالاست و والدين حق انتخاب دارند ولي نمي توان گفت مهدهاي کودک موجود هم براي کودکان خطرساز هستند. به هر حال دير يا زود همه بايد به استاندارد سازي تن دهند.

در همين باره يکي از کارشناسان ايمني استاندارد مي گويد: رعايت استاندارد ايمني در مهدهاي کودک به منظور جلوگيري از بروز هرگونه حوادث الزامي است. سازمان ملي استاندارد تاکنون 32 فقره استاندارد ملي در مورد اجراي استانداردهاي اسباب بازي، تجهيزات زمين بازي، تجهيزات شهربازي، اجراي استاندارد مهدکودک و تجهيزات نگهداري کودکان و استانداردهاي مرتبط با ايمني کودکان تدوين کرده است.

"فاطمه مظلوم"کارشناس اجراي استاندارد مهدهاي کودک با بيان اين که بازرسي هاي دوره اي از مهدهاي کودک مدت هاست آغاز شده به مهر مي گويد: در بازديد از مهدهاي کودک، اسباب بازي، تجهيزات زمين بازي، سطوح بازي، پله هاي محل عبور و مرور کودکان، نحوه طبقه بندي گروه هاي سني، فضاي مناسب براي کودکان، سالن غذاخوري، سالن فوق برنامه، فضاي تاسيساتي، شرايط تحصيلي مربيان، تجهيزات کمک آموزشي و ساير الزامات ايمني که براي مهد کودک ضروري است نيز مورد بازرسي قرار مي گيرد.

وي تأکيد مي کند: همه مديران مهدهاي کودک بايد براي استاندارد سازي مهد کودک خود در اسرع وقت اقدام کنند تا محيط امني براي کودکان فراهم شود. استاندارد نبودن تجهيزات زمين بازي و رعايت نکردن نکات ايمني در زمين هاي بازي موجب وقوع اتفاقات ناگواري مي شود که آثار سوئي بر ذهن کودکان و والدين به جا مي گذارد.

مظلوم به نکته مهمي اشاره مي کند: حوادثي که براي کودکان در زمين هاي بازي به وجود مي آيد بسيار بيشتر از حوادثي است که در شهربازي ها رخ مي دهد. نامناسب بودن زمين هاي بازي و استفاده از قلوه سنگ در زمين بازي به جاي شن ريزه، غير استاندارد بودن ارتفاع تاب و سرسره، ايمن نبودن چرخ و فلک و رعايت نشدن استاندارد ميزان جذب ضربه، از جمله خطراتي است که کودکان را در زمين هاي بازي تهديد مي کند.

وي مي گويد: متأسفانه در اثر غير استاندارد بودن و غير ايمن بودن تجهيزات شهربازي و وسايل بازي در کشورمان مشکلات فراواني براي مردم به ويژه کودکان به وجود آمده است، بنابراين همه مجريان و دست اندرکاران اين وسايل بايد براي استانداردسازي آن ها اقدام کنند. ولي متاسفانه بدون همکاري شهرداري ها و سازمان بهزيستي امکان استقرار استاندارد در زمين هاي بازي و نيز کنترل وسايل بازي وجود ندارد.

مسئولان زير بار نمي روند

مديرعامل يکي از شرکت هاي همکار موسسه استاندارد در زمينه بازرسي از زمين و وسايل بازي بوستان ها و مهدهاي کودک مي گويد: طبق مصوبه سال 1383 شوراي عالي استاندارد، بازرسي از زمين ها و وسايل بازي و نيز استاندارد سازي آن اجباري شد ولي از آن تاريخ تا کنون هنوز شاهد پيشرفت جدي در اين باره نبوده ايم.

"گازراني"توضيح مي دهد: متأسفانه مديران مهدها هنوز با اين استانداردها آشنا نيستند و مسئولان شهرداري ها هم زير بار نمي روند. در وهله اول همه فرافکني مي کنند و تقصير اجرايي نشدن اين مصوبه را به گردن ديگري مي اندازند و در نهايت توجيه شان نيز هزينه بر بودن استاندارد سازي زمين هاي بازي است در حالي که براي موارد کمتر ضروري هزينه هاي خيلي بيشتري مي کنند.

وي به نکته مهمي اشاره مي کند: هم اکنون ميزان زيادي وسايل بازي چيني نامرغوب، يعني درجه 3 به بعد وارد شده است که نه تنها ضمانت ندارد و از نظر فيزيکي و مکانيکي مورد تأييد استاندارد نيست بلکه حتي در باره مسموميت احتمالي مواد آن نيز هيچ گونه کار تحقيقاتي انجام نگرفته است.

مديرعامل اين شرکت بازرسي وابسته به موسسه استاندارد تأکيد مي کند: روند موجود و کارشکني هاي مسئولان مستقيم سلامت کودکان ما را به خطر مي اندازد. بنابراين بايد به استاندارد سازي زمين هاي بازي سرعت داد و اين مقدور نيست مگر با همکاري مسئولان.

براي آن که اطلاعات بيشتري در اين باره کسب کنم به سراغ موسسه استاندارد مي روم. رئيس کميته استاندارد سازي مراکز تفريحي سازمان ملي استاندارد ايران در اين باره مي گويد: بيشتر وسايل بازي وارداتي يا حتي توليد داخل مشمول ضوابط استاندارد نيست. وسايل وارداتي اغلب فاقد شناسنامه رسمي، اطلاعات فني و ضمانت است.

مهندس"نيّري"توضيح مي دهد: برخي استانداردها مربوط به کم و کيف ساخت اين وسايل است وبرخي ديگر مربوط به نحوه نصب و بهره برداري آن هاست که در هر دو بخش ما مشکل داريم. اين موارد را نيز به مسئولان و شهرداري ها متذکر شده ايم ولي هنوز نتوانسته ايم موفق عمل کنيم. ما همواره در اين باره با دستگاه هاي دولتي مشکل داشته ايم. مسئولان بهزيستي و شهرداري ها هزينه را بهانه مي کنند در حالي که هزينه بازرسي از يک مهد کودک در سال 100 هزار تومان بيشتر نمي شود و شهرداري هم پيشاپيش کل اين هزينه ها را تحت عناوين مختلف از شهروندان گرفته و وظيفه اش نيز تأمين رفاه و سلامت شهروندان است.

از وي در باره وضعيت فعلي زمين ها و وسايل بازي کشور مي پرسم. نيّري در پاسخ مي گويد: چندي پيش که در استان خوزستان به عنوان استان آزمايشي بازرسي هاي گسترده اي را از مهدهاي کودک آغاز کرديم به اين نتيجه رسيديم که 100 درصد وسايل بازي در اين استان غير استاندارد است. همچنين بازرسي هايي که در تهران از زمين هاي بازي انجام داده ايم نشان داد که بيشتر اين زمين ها و وسايل غير استاندارد است.

تحميل هزينه هاي سنگين

با اين توضيحات چنين به نظر مي رسد که مسئولان بر سر راه استاندارد سازي زمين ها و وسايل بازي کودکان(که به تهديد سلامت جسمي و روحي آن ها ختم مي شود) سنگ اندازي مي کنند. ولي پاسخ آن ها براي اين به اصطلاح کارشکني ها چيست؟ همين سوال را از معاون خدمات و محيط زيست شهري شهرداري مشهد مي پرسم. پاسخ هاي وي مي تواند به عنوان"مشتي باشد از خروار".

دکتر"کاظمي"در پاسخ مي گويد: در سال 1388 مسئولان استاندارد کشور در مکاتباتي که با ما داشتند يک شرکت و تنها يک شرکت را به عنوان مسئول بازرسي، عيب يابي و ارائه راهکار و پيشنهاد براي رفع عيب زمين هاي بازي به ما معرفي کردند و اين شرکت فقط براي عيب يابي، از ما مبلغ 900 ميليون تومان درخواست کرد. در حالي که در همان زمان ما مي توانستيم تمام وسايل بازي را با مبلغي حدود يک ميليارد و 600 ميليون تومان تعويض و نو سازي کنيم. بنابراين از عقد قرارداد با آن ها انصراف داديم.

وي اضافه مي کند: از سال 1389 خودمان آغاز به جمع آوري وسايل فلزي و خطر ساز کرديم و به جاي آن وسايل بازي ايمن و زيباي پلي اتيلن قرار داديم.

کاظمي در پاسخ اين سوال که آيا اين وسايل از استانداردهاي لازم برخوردار است، مي گويد: همه اين وسايل استاندارد ومدارک آن نيز موجود است. حتي کف پوش هاي ما نيز کاملاً استاندارد است. در عرصه نصب نيز ما همه استانداردهاي نصب وسايل را لحاظ کرده ايم. به اين ترتيب با توجه به بودجه و امکانات موجود پيش بيني مي کنيم تا پايان سال 1394 کليه زمين هاي بازي مشهد استاندارد سازي شود.

وي توضيح مي دهد: اکنون مسئولان استاندارد باز ادعاي ديگري دارند. آن ها مي گويند حتي اگر زمين هاي بازي شما استاندارد شده است، بايد از شرکت هاي زير مجموعه ما( که اکنون به 6 شرکت افزايش يافته است) تأييديه بگيريد. جالب آن که شرکت هاي مذکور براي بازرسي و دادن تأييديه اکنون مبلغ يک ميليارد و 600 ميليون تومان درخواست مي کنند. با اين اوصاف تصميم گرفته ايم خودمان اقدام به استاندارد سازي کنيم و فعلاً نسبت به گرفتن تأييديه نيز اقدامي نکنيم. زيرا در هر قسمت اقتصادي که پاي رانت و رانت بازي باز شود، کار خراب مي شود.

وي تأکيد مي کند: البته در اين بين فرهنگ شهروندان در استفاده از اين وسايل نيز بسيار مهم است. شهروندان بايد بدانند که اين وسايل مخصوص کودکان طراحي شده و در صورت استفاده بزرگ سالان از آن ها به سرعت تخريب يا آسيب پذير و خطرناک مي شوند.

دل آدم واقعاً به درد مي آيد وقتي اشک هاي کودکي را مي بيني که درست در اوج بازي و شادي به خاطر فرافکني هاي"آدم بزرگ ها"دچار سانحه و با دردي جانکاه راهي بيمارستان مي شود تا خاطره اي تلخ و شايد عضوي ناقص يا معيوب را تا پايان عمر به همراه داشته باشد. آيا مي توان به اين کودک معصوم گفت"ببخشيد بودجه نداشتيم؟" /250